In deze special issue met als thema ‘Zelfstandigheid en weerbaarheid’ worden de resultaten van een aantal van deze werkgroepen en projecten beschreven. Deze bijdragen zijn illustratief voor de uiteenlopende methoden die gebruikt zijn om de gezamenlijke doelstelling te behalen.

Het is niet het meest voor de hand liggende koppel – autisme en humor – maar ze lijken elkaar eindelijk gevonden te hebben, tenminste als we af gaan op de manier waarop autisten – of beter, personages die zich ergens op het autistisch spectrum bevinden – de laatste jaren steeds vaker worden afgebeeld in romans, films en sitcoms.

Als we praten over autisme lijkt het of we intuïtief aanvoelen wat we met die term bedoelen. Toch heeft het autisme meerdere betekenislagen die elkaar niet noodzakelijk geheel overlappen. Leo Kanner beschreef autisme als een ontwikkelingsstoornis uit de kindertijd. Voor Hans Asperger was het een levenslange persoonlijkheidspathologie.

De begeleiding van leerlingen met autisme in het voortgezet onderwijs | Multiple Complex Developmental Disorder in de volwassenheid: een psychodynamische invalshoek | Nederlandse hertaling van de PEERS-training | Ervaringsdeskundigen en professionals: betekenisvol samenwerken | Empathie bij vrouwen en mannen met een autismespectrumstoornis

Empathie bij vrouwen en mannen met een autismespectrumstoornis | Autisme en omgaan met onzekerheid | Hoogfunctionerend autisme en automatisering | Voorbij de diagnose | Autisme en ernstige psychiatrische aandoeningen: bij wie hoort die patiënt? | De werking van oxytocine bij autisme

Autisme en anorexia bij volwassenen | Ego’s, ouders en profeten: een kleine geschiedenis van het autisme | Psychotherapie voor depressie bij volwassenen met autisme | Beïnvloeding van sociaal gedrag bij adolescenten met autisme | Moeilijke eters met autisme | DSM-5 en gebruik van de ernstscores bij ASS | Kinderen van ouders met autisme

Sinds begin 2017 geeft Uitgeverij SWP het Wetenschappelijk Tijdschrift Autisme (WTA) uit. Dit unieke Nederlandse tijdschrift behandelt onderwerpen die je nooit en te nimmer op andere wijze tegen zou komen in de Amerikaanse vakliteratuur en is geschikt voor een ieder die affiniteit heeft met of interesse heeft in autisme.

Autisme is de verzamelnaam voor gedragskenmerken die duiden op een kwetsbaarheid op het gebied van sociale interactie, communicatie, flexibiliteit in denken, bewegen en handelen, in de zintuiglijke prikkelverwerking en op het gebied van filteren en integreren van informatie. Daarnaast ervaren mensen met autisme ook vaak problemen met uitvoerend handelen met name op het gebied van plannen en organiseren. Als onderliggende verklaringen voor deze gedragskenmerken worden problemen met theory of mind, executieve functies en gebrek aan centrale coherentie veel genoemd – maar deze zijn niet voor alle mensen met autisme herkenbaar.

De achterstand in de taalontwikkeling en de stijve motoriek die vaak gepaard gaat met ASS zijn symptomen die ouders zelf opmerken. Veel kinderen met ASS komen daarom in eerste instantie bij een logopedist terecht. Met behulp van de methode ‘Meer dan woorden/Hanen®’ leren ouders om de interactie met hun kind te verbeteren, algemeen geaccepteerde manieren van communiceren te bevorderen, sociale aansluiting aan te moedigen en het taalbegrip van hun kind te verbeteren.

Het doel van deze leergang is om u kennis te laten verwerven en gevoelig te maken voor wat autisme in al zijn facetten inhoudt. Hierdoor kunt u direct handelen in de dagelijkse praktijk. De geaccrediteerde leergang start in enkele keren per jaar in Utrecht.

Onderzoekers hebben een verband vastgesteld tussen blootstelling aan hoge oestrogeenniveaus in de baarmoeder en de kans op het ontwikkelen van autisme. Deze ontdekking ondersteunt de prenatale geslachtssteroïde theorie van autisme van twintig jaar terug.

Fruitvliegjes met specifieke genetische mutaties verliezen het vermogen om te wennen aan terugkerende prikkels. Dit blijkt ook zo te zijn bij mensen met een autisme-spectrumstoornis (ASS) en die een afwijking hebben in dezelfde genen. Nog niet eerder was de link tussen deze genafwijkingen en gewenning in autisme experimenteel aangetoond. Gewenning kan nu in diermodellen en bij mensen gebruikt worden om ASS beter te begrijpen, en de diagnostiek en behandeling ervan te verbeteren.

De afgelopen decennia figureren autisten steeds vaker in films en romans. Vaak gaat het daarbij om mensen met een uitzonderlijk talent. Via deze publieke exposure ontstaat een bijna geïdealiseerd beeld van de autist. In het nieuwe boek van Gerrit Breeuwsma 'Allemaal autistisch' worden de vele aspecten en aannames van autisme op prikkelende wijze tegen het licht gehouden.

Uit wetenschappelijk onderzoek komen duidelijke aanwijzingen naar voren dat er bij vrouwen met ass vaker sprake is van gendervariantie. Met betrekking tot onderliggende mechanismen zijn diverse hypotheses beschreven in de literatuur, maar bewijs hiervoor ontbreekt. Ook weten we nog weinig over het verloop van gendervariantie bij mensen met ass en meer specifiek bij vrouwen met ass.

Op 10 mei promoveerde Anna Ridderinkhof op ' On Mindfulness and Autism'. Zij onderzoekt daarin of, waarvoor en hoe kinderen met autismespectrumstoornis (ASS) en hun ouders kunnen profiteren van een op mindfulness gebaseerde training. Zo kijkt ze of het beoefenen van mindfulness empathie kan vergroten, en of de effecten afhankelijk zijn van autistische of narcistische trekken.

Onderzoekers van de Stanford Universiteit hebben positieve effecten op sociaal gedrag gemeten bij het gebruik van de toediening van een neusspray met vasopressine.

In het kader van hoe eerder hoe beter is er de laatste tijd gekeken naar diagnostiek van ASS bij hele jonge kinderen. Een onderzoek laat zien dat er gronden zijn om aan te nemen dat goede diagnostiek al kan bij 14 maanden.

Er is steeds meer bewijs dat de toestand van de buik direct gevolgen heeft voor (werking van) de hersenen. Door transplantatie van gezonde poepbacterieën naar de zieke patiënt ontstaan opzienbarende verbeteringen. Veel studies hebben abnormale darmmicrobiota gerapporteerd bij ASS , wat een verband suggereert tussen het darmmicrobioom en autisme-achtig gedrag. Problemen met ontlasting komt dan ook veelvuldig voor.

Recent is er een nieuwe website gelanceerd voor studie en werk voor mensen met autisme. Daar is ook een gratis handleiding te vinden in digitale boekvorm.

Zjos Dekker over haar contact met haar ex-psychiater die haar niet goed wist te bejegenen, maar ongetwijfeld de goede protocollen heeft gevolgd. Een indrukwekkend verhaal over een complete mismatch tussen professional en cliënte. Zjos is 'toevallig'heel goed terechtgekomen - op eigen kracht.. Zie hieronder voor de videobrief.

Recent publiceerde Annelies Spek c.s. een engelstalig artikel in het Journal of Autism and Developmental Disorders en het artikel is via haar website te lezen.

In Noord Ierland kijkt men met stijgende verbazing naar de explosie aan ASS-diagnoses in de afgelopen vijf jaar, waarbij overigens het eind nog niet in zicht is.

Nieuwe onderzoeken hebben inzichten opgeleverd over de uitdagingen waarmee kinderen op het autismespectrum te maken hebben die symptomen van ADHD vertonen. Volgens de bevindingen van onderzoekers van Children's Hospital of Philadelphia (CHOP), hebben deze kinderen moeite met adaptief gedrag, een belangrijke graadmeter voor onafhankelijkheid.

De NAR-rapportage 2018 staat online. In deze rapportage vindt u de basisresultaten uit de NAR-meting 2018. Naast algemene kenmerken van de NAR-deelnemers, vindt u hierin deelrapporten met resultaten per deelnemersgroep: (1) (jong)volwassenen met autisme over zichzelf, (2) ouders/verzorgers over hun kind met autisme en (3) wettelijk vertegenwoordigers over hun naaste met autisme en een zware zorgbehoefte.

Op 8 februari a.s. promoveert Rogier Chorus op een proefschrift over zijn vader, de hoogleraar Alfons Chorus, onder andere de man die deel uitmaakte van een onderzoekteam bij het Nijmeegse Paedologisch Instituut in 1936 die met 'de casus' Siem voor het eerst het label autisme met kinderen in verband bracht.

Autismespectrumstoornis (ASS) wordt consequent geassocieerd met veranderingen in de connectiviteit van de hersenen, maar er zijn tegenstrijdige resultaten over waar en wanneer personen met een ASS meer of minder functionele connectiviteit vertonen.

Onderzoekers van de Universiteit van Kent ontdekten dat volwassenen met autisme, complexe emoties zoals spijt en opluchting bij anderen net zo gemakkelijk kunnen herkennen als mensen zonder de aandoening.

ZonMw, een financieringsinstelling die ressorteert onder het ministerie van VWS, heeft 500.000 euro uitgetrokken voor een plan om mensen met autisme en hun naasten beter te betrekken bij de maatschappij. Met de subsidie wordt een vervolg gegeven aan de Academische Werkplaats Autisme (AWA).

Voor mensen met autisme is het soms lastig om een baan te vinden en deze te behouden. Tekstschrijfster Marijn Bon liep tegen datzelfde probleem aan, maar vond haar heil in het ondernemerschap. Pas op haar dertigste kreeg zij de diagnose autisme en merkte ze hoe lastig dit in de praktijk is en hoe werkgevers daar niet altijd mee om willen gaan. Als ondernemer kan zij veel van achter haar computer doen en heeft ze minder te maken met collega’s en in teamverband werken.

Volgens de Jeugdwet moet het aantal gezinshuizen toenemen. Veel gemeenten hebben hier echter helemaal geen geld voor. De gevolgen voor kinderen en jongeren met autisme zijn groot – zij komen steeds vaker terecht in de gesloten jeugdzorg, aldus een bericht op de website van de NVA.

De reeds alom geprezen documentaire ‘Het Beste voor Kees’ waarin Kees Momma, die autisme heeft, in zijn dagelijkse leven wordt gevolgd, is bekroond tot ‘Favoriete 2Doc van de afgelopen vijf jaar’.