In dit artikel wordt de rol van de regiebehandelaar in de hulpverlening aan volwassenen met een autismespectrumstoornis (ASS) onder de aandacht gebracht en gerelateerd aan het model kwaliteitsstatuut ggz (2018) en de Zorgstandaard Autisme (2017).

Mensen met een autismespectrumstoornis (ASS) ervaren vaak problemen bij het behouden van een baan, terwijl de wil om te werken er is, zo ook de capaciteiten en vaardigheden voor een goede uitvoering van het werk. Het langlopende Philips Werkgelegenheidsplan (WGP) probeert mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt naar regulier werk te begeleiden. Philips is zich in toenemende mate gaan toespitsen op mensen met ASS.

Er bestaan verschillende interventies om het inlevend vermogen, ook wel ‘Theory of Mind’-vaardigheden genoemd, bij kinderen met autismespectrumstoornis (ASS) te verbeteren. In deze bijdrage werden kinderen met ASS (7-12 jaar oud; n = 140) random toegewezen aan een wachtlijstcontrole of ToM-training waarbij acht weken lang groepslessen werden aangeboden waarin vaardigheden aan bod kwamen zoals emotieherkenning, verbeelding, begrijpen van misleiding en humor.

In deze special issue met als thema ‘Zelfstandigheid en weerbaarheid’ worden de resultaten van een aantal van deze werkgroepen en projecten beschreven. Deze bijdragen zijn illustratief voor de uiteenlopende methoden die gebruikt zijn om de gezamenlijke doelstelling te behalen.

Het is niet het meest voor de hand liggende koppel – autisme en humor – maar ze lijken elkaar eindelijk gevonden te hebben, tenminste als we af gaan op de manier waarop autisten – of beter, personages die zich ergens op het autistisch spectrum bevinden – de laatste jaren steeds vaker worden afgebeeld in romans, films en sitcoms.

Als we praten over autisme lijkt het of we intuïtief aanvoelen wat we met die term bedoelen. Toch heeft het autisme meerdere betekenislagen die elkaar niet noodzakelijk geheel overlappen. Leo Kanner beschreef autisme als een ontwikkelingsstoornis uit de kindertijd. Voor Hans Asperger was het een levenslange persoonlijkheidspathologie.

De begeleiding van leerlingen met autisme in het voortgezet onderwijs | Multiple Complex Developmental Disorder in de volwassenheid: een psychodynamische invalshoek | Nederlandse hertaling van de PEERS-training | Ervaringsdeskundigen en professionals: betekenisvol samenwerken | Empathie bij vrouwen en mannen met een autismespectrumstoornis

Empathie bij vrouwen en mannen met een autismespectrumstoornis | Autisme en omgaan met onzekerheid | Hoogfunctionerend autisme en automatisering | Voorbij de diagnose | Autisme en ernstige psychiatrische aandoeningen: bij wie hoort die patiënt? | De werking van oxytocine bij autisme

Autisme en anorexia bij volwassenen | Ego’s, ouders en profeten: een kleine geschiedenis van het autisme | Psychotherapie voor depressie bij volwassenen met autisme | Beïnvloeding van sociaal gedrag bij adolescenten met autisme | Moeilijke eters met autisme | DSM-5 en gebruik van de ernstscores bij ASS | Kinderen van ouders met autisme

Sinds begin 2017 geeft Uitgeverij SWP het Wetenschappelijk Tijdschrift Autisme (WTA) uit. Dit unieke Nederlandse tijdschrift behandelt onderwerpen die je nooit en te nimmer op andere wijze tegen zou komen in de Amerikaanse vakliteratuur en is geschikt voor een ieder die affiniteit heeft met of interesse heeft in autisme.

Autisme is de verzamelnaam voor gedragskenmerken die duiden op een kwetsbaarheid op het gebied van sociale interactie, communicatie, flexibiliteit in denken, bewegen en handelen, in de zintuiglijke prikkelverwerking en op het gebied van filteren en integreren van informatie. Daarnaast ervaren mensen met autisme ook vaak problemen met uitvoerend handelen met name op het gebied van plannen en organiseren. Als onderliggende verklaringen voor deze gedragskenmerken worden problemen met theory of mind, executieve functies en gebrek aan centrale coherentie veel genoemd – maar deze zijn niet voor alle mensen met autisme herkenbaar.

De achterstand in de taalontwikkeling en de stijve motoriek die vaak gepaard gaat met ASS zijn symptomen die ouders zelf opmerken. Veel kinderen met ASS komen daarom in eerste instantie bij een logopedist terecht. Met behulp van de methode ‘Meer dan woorden/Hanen®’ leren ouders om de interactie met hun kind te verbeteren, algemeen geaccepteerde manieren van communiceren te bevorderen, sociale aansluiting aan te moedigen en het taalbegrip van hun kind te verbeteren.

Het doel van deze leergang is om u kennis te laten verwerven en gevoelig te maken voor wat autisme in al zijn facetten inhoudt. Hierdoor kunt u direct handelen in de dagelijkse praktijk. De geaccrediteerde leergang start in enkele keren per jaar in Utrecht.

Wat levert vijftig jaar autisme onderzoek en praktijkervaring op? In 1968 verscheen het eerste proefschrift over autisme in ons land. Sindsdien is de kennis over autisme enorm toegenomen. Wetenschappelijk onderzoek, de ontwikkelingen van behandelmethoden en (h)erkenning van de maatschappij hebben daaraan bijgedragen.

Het reguliere onderwijsaanbod is voor kinderen met autisme niet altijd geschikt. Het risico bestaat dat zij uitvallen, en soms lange tijd niet naar school kunnen. De zoektocht naar onderwijs dat wel aansluit bij hun persoonlijke behoeften is vaak lastig. Marieke Stolte, initiatiefnemer en directeur van stichting Linawijs, ondervond dit zelf toen voor haar dochter Lina geen passende oplossing werd gevonden. Vanuit die ervaring begon ze stichting Linawijs. Daar krijgen kinderen met autisme ruimte om op hun eigen tempo te ontwikkelen, op een manier die bij ze past.

... er is geen wetenschappelijk bewijs hiervoor en het is vrijwel zeker niet geschikt voor het behandelen van andere problematische omstandigheden. Dat is de strekking van een nieuw meta-onderzoek door Pim Cuypers c.s. in een wetenschappelijke publicatie in Cognitive Behaviour Therapy.

Ouders van autistische kinderen zoeken voortdurend naar nieuwe behandelingen of oplossingen. Er zijn tal van websites die behandelingen voor autisme aanbieden, waarvan vele onbewezen zijn. Een van de meest voorkomende claims is dat autistische kinderen zullen profiteren van een glutenvrij, caseïnevrij dieet.

Een therapeutisch verhaal over autisme voor kinderen van 6 tot 10 jaar (6e druk): De wereld van Luuk is inmiddels een evergreen!

Nederlands Autisme Register (NAR) van de VU Amsterdam ontvangt subsidie ​​van 1,5 miljoen euro om de NAR uit te breiden en te verrijken met genetische gegevens, online neuropsychologische tests en online interventies

Zorgprofessionals kunnen met ‘Design your life’, een methode voor persoonlijke technologie, jongvolwassenen met autisme begeleiden in het samenstellen van hun eigen, op maat gesneden ondersteunende technologie. Persoonlijke technologie versterkt de zelfredzaamheid en eigen regie van cliënten voor het zo zelfstandig mogelijk kunnen leven.

Uit onderzoek blijkt dat slechts 25%van alle mensen met autisme betaald werk heeft, terwijl meer mensen werk zouden willen hebben. Er is weinig inzicht in hoe mensen met autisme zelf kijken naar wat hen wel of niet helpt om betaald werk te vinden en behouden. Het feit dat zo weinig studies zich hebben gericht op het perspectief van autistische mensen in hun re-integratieproces is verrassend, aangezien steeds meer onderzoeken naar duurzame inzetbaarheid juist het belang benadrukken van het perspectief van werknemers (of werkzoekenden) op succesvolle werkparticipatie. Met dit onderzoek willen we de ervaring van volwassenen met autisme bij het vinden en houden van een baan in kaart brengen. Daarom bent u uitgenodigd voor dit onderzoek.

Hoe kunnen de leerkrachten in het Voortgezet Speciaal Onderwijs (VSO) bijdragen aan het verminderen van slaapproblemen bij leerlingen met autismespectrumstoornissen? Dit is de centrale vraagstelling van het onderzoek 'Beter leren door beter slapen', gehonoreerd binnen de RAAK-PRO regeling door Regieorgaan SIA.

Het project ‘Het label is (mis)leidend’ van OPaZ (ministerie van VWS) richt zich onder meer op kinderen en jongeren met autisme en de diagnose 'verstandelijke beperking', bij wie wel eens wordt getwijfeld of ze werkelijk een verstandelijke beperking hebben. Het gaat bijvoorbeeld om mensen met autisme die niet of nauwelijks spreken (non-verbaal of gering-verbaal autisme).

Prozac/Fluoxetine wordt nogal eens voorgeschreven aan kinderen en adolescenten met autisme. Het blijkt dat er geen verschillen zijn tussen deze middelen en het gebruik van een placebo.

Deze maand is de licht herziene 2e druk verschenen van Martine Delfos haar korte introductie over autisme.

Spel is onmisbaar in het leven van een kind, net als eten en slapen. Alles wat een kind moet leren - woordenschat, taalvaardigheid, sociale vaardigheden en zelfs hoe je probemen oplost - kan door spel geleerd worden. Maar leren spelen is niet voor alle kinderen gemakkelijk. Voor kinderen met ontwikkelingsproblemen zoals autismespectrumstoornissen (ASS) en andere problemen in de sociale communicatie, is het moeilijk om te kijken naar en te imiteren wat andere mensen doen. Deze kinderen denken van nature niet flexibel en kunnen om die reden moeite hebben met bijvoorbeeld fantasiespel waarin ze een brandweerman zijn.

Onderzoekers hebben een verband vastgesteld tussen blootstelling aan hoge oestrogeenniveaus in de baarmoeder en de kans op het ontwikkelen van autisme. Deze ontdekking ondersteunt de prenatale geslachtssteroïde theorie van autisme van twintig jaar terug.

Fruitvliegjes met specifieke genetische mutaties verliezen het vermogen om te wennen aan terugkerende prikkels. Dit blijkt ook zo te zijn bij mensen met een autisme-spectrumstoornis (ASS) en die een afwijking hebben in dezelfde genen. Nog niet eerder was de link tussen deze genafwijkingen en gewenning in autisme experimenteel aangetoond. Gewenning kan nu in diermodellen en bij mensen gebruikt worden om ASS beter te begrijpen, en de diagnostiek en behandeling ervan te verbeteren.

De afgelopen decennia figureren autisten steeds vaker in films en romans. Vaak gaat het daarbij om mensen met een uitzonderlijk talent. Via deze publieke exposure ontstaat een bijna geïdealiseerd beeld van de autist. In het nieuwe boek van Gerrit Breeuwsma 'Allemaal autistisch' worden de vele aspecten en aannames van autisme op prikkelende wijze tegen het licht gehouden.

Uit wetenschappelijk onderzoek komen duidelijke aanwijzingen naar voren dat er bij vrouwen met ass vaker sprake is van gendervariantie. Met betrekking tot onderliggende mechanismen zijn diverse hypotheses beschreven in de literatuur, maar bewijs hiervoor ontbreekt. Ook weten we nog weinig over het verloop van gendervariantie bij mensen met ass en meer specifiek bij vrouwen met ass.

Op 10 mei promoveerde Anna Ridderinkhof op ' On Mindfulness and Autism'. Zij onderzoekt daarin of, waarvoor en hoe kinderen met autismespectrumstoornis (ASS) en hun ouders kunnen profiteren van een op mindfulness gebaseerde training. Zo kijkt ze of het beoefenen van mindfulness empathie kan vergroten, en of de effecten afhankelijk zijn van autistische of narcistische trekken.

In het kader van hoe eerder hoe beter is er de laatste tijd gekeken naar diagnostiek van ASS bij hele jonge kinderen. Een onderzoek laat zien dat er gronden zijn om aan te nemen dat goede diagnostiek al kan bij 14 maanden.

Er is steeds meer bewijs dat de toestand van de buik direct gevolgen heeft voor (werking van) de hersenen. Door transplantatie van gezonde poepbacterieën naar de zieke patiënt ontstaan opzienbarende verbeteringen. Veel studies hebben abnormale darmmicrobiota gerapporteerd bij ASS , wat een verband suggereert tussen het darmmicrobioom en autisme-achtig gedrag. Problemen met ontlasting komt dan ook veelvuldig voor.

Recent is er een nieuwe website gelanceerd voor studie en werk voor mensen met autisme. Daar is ook een gratis handleiding te vinden in digitale boekvorm.

Recent publiceerde Annelies Spek c.s. een engelstalig artikel in het Journal of Autism and Developmental Disorders en het artikel is via haar website te lezen.

In Noord Ierland kijkt men met stijgende verbazing naar de explosie aan ASS-diagnoses in de afgelopen vijf jaar, waarbij overigens het eind nog niet in zicht is.

Nieuwe onderzoeken hebben inzichten opgeleverd over de uitdagingen waarmee kinderen op het autismespectrum te maken hebben die symptomen van ADHD vertonen. Volgens de bevindingen van onderzoekers van Children's Hospital of Philadelphia (CHOP), hebben deze kinderen moeite met adaptief gedrag, een belangrijke graadmeter voor onafhankelijkheid.

De NAR-rapportage 2018 staat online. In deze rapportage vindt u de basisresultaten uit de NAR-meting 2018. Naast algemene kenmerken van de NAR-deelnemers, vindt u hierin deelrapporten met resultaten per deelnemersgroep: (1) (jong)volwassenen met autisme over zichzelf, (2) ouders/verzorgers over hun kind met autisme en (3) wettelijk vertegenwoordigers over hun naaste met autisme en een zware zorgbehoefte.

Op 8 februari 2019 promoveerde Rogier Chorus op een proefschrift over zijn vader, de hoogleraar Alfons Chorus, onder andere de man die deel uitmaakte van een onderzoekteam bij het Nijmeegse Paedologisch Instituut in 1936 die met 'de casus' Siem voor het eerst het label autisme met kinderen in verband bracht.

Autismespectrumstoornis (ASS) wordt consequent geassocieerd met veranderingen in de connectiviteit van de hersenen, maar er zijn tegenstrijdige resultaten over waar en wanneer personen met een ASS meer of minder functionele connectiviteit vertonen.