In deze bijdrage wordt onderzoek beschreven naar mogelijke risicofactoren voor het ontstaan van gedragsproblemen bij mensen met zowel een verstandelijke beperking als met een auditieve beperking. Omdat een stoornis binnen het autismespectrum bij deze groep mensen regelmatig wordt gediagnosticeerd werd tevens onderzocht of deze comorbiditeit een van de risicofactoren is.

Gehechtheid speelt een belangrijke rol in de ontwikkeling van een kind. De kwaliteit van de gehechtheidsrelatie is gekoppeld aan de sensitiviteit van de ouder. Bij kinderen met autisme speelt gehechtheid ook een heel belangrijke rol in de ontwikkeling en de effecten van de gehechtheidsrelatie zijn bij kinderen met ASS nog veel sterker. Door verhoging van de sensitiviteit voor autisme bij ouders, ervaren zowel ouders als kinderen positieve effecten in interactie en ontwikkeling.

Helaas is er een drukfout in het artikel ASS of onveilige hechting bij volwassenen van Nanda Tak geslopen. Het figuur op pagina 20 klopt niet.

In de afgelopen elf jaar is in Nederland de term ‘autismevriendelijk’ in zwang gekomen als aanduiding voor diensten of organisaties die claimen geschikt te zijn voor mensen met autisme. Het artikel beschrijft de conceptuele geschiedenis van hoe de term ‘autismevriendelijk’ in 2009 in Nederland werd geïntroduceerd en in vijf jaar tijd uitgroeide tot een term met landelijke bekendheid.

In dit artikel wordt de rol van de regiebehandelaar in de hulpverlening aan volwassenen met een autismespectrumstoornis (ASS) onder de aandacht gebracht en gerelateerd aan het model kwaliteitsstatuut ggz (2018) en de Zorgstandaard Autisme (2017).

Mensen met een autismespectrumstoornis (ASS) ervaren vaak problemen bij het behouden van een baan, terwijl de wil om te werken er is, zo ook de capaciteiten en vaardigheden voor een goede uitvoering van het werk. Het langlopende Philips Werkgelegenheidsplan (WGP) probeert mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt naar regulier werk te begeleiden. Philips is zich in toenemende mate gaan toespitsen op mensen met ASS.

Er bestaan verschillende interventies om het inlevend vermogen, ook wel ‘Theory of Mind’-vaardigheden genoemd, bij kinderen met autismespectrumstoornis (ASS) te verbeteren. In deze bijdrage werden kinderen met ASS (7-12 jaar oud; n = 140) random toegewezen aan een wachtlijstcontrole of ToM-training waarbij acht weken lang groepslessen werden aangeboden waarin vaardigheden aan bod kwamen zoals emotieherkenning, verbeelding, begrijpen van misleiding en humor.

In deze special issue met als thema ‘Zelfstandigheid en weerbaarheid’ worden de resultaten van een aantal van deze werkgroepen en projecten beschreven. Deze bijdragen zijn illustratief voor de uiteenlopende methoden die gebruikt zijn om de gezamenlijke doelstelling te behalen.

Het is niet het meest voor de hand liggende koppel – autisme en humor – maar ze lijken elkaar eindelijk gevonden te hebben, tenminste als we af gaan op de manier waarop autisten – of beter, personages die zich ergens op het autistisch spectrum bevinden – de laatste jaren steeds vaker worden afgebeeld in romans, films en sitcoms.

Als we praten over autisme lijkt het of we intuïtief aanvoelen wat we met die term bedoelen. Toch heeft het autisme meerdere betekenislagen die elkaar niet noodzakelijk geheel overlappen. Leo Kanner beschreef autisme als een ontwikkelingsstoornis uit de kindertijd. Voor Hans Asperger was het een levenslange persoonlijkheidspathologie.

De begeleiding van leerlingen met autisme in het voortgezet onderwijs | Multiple Complex Developmental Disorder in de volwassenheid: een psychodynamische invalshoek | Nederlandse hertaling van de PEERS-training | Ervaringsdeskundigen en professionals: betekenisvol samenwerken | Empathie bij vrouwen en mannen met een autismespectrumstoornis

Empathie bij vrouwen en mannen met een autismespectrumstoornis | Autisme en omgaan met onzekerheid | Hoogfunctionerend autisme en automatisering | Voorbij de diagnose | Autisme en ernstige psychiatrische aandoeningen: bij wie hoort die patiënt? | De werking van oxytocine bij autisme

Autisme en anorexia bij volwassenen | Ego’s, ouders en profeten: een kleine geschiedenis van het autisme | Psychotherapie voor depressie bij volwassenen met autisme | Beïnvloeding van sociaal gedrag bij adolescenten met autisme | Moeilijke eters met autisme | DSM-5 en gebruik van de ernstscores bij ASS | Kinderen van ouders met autisme

Sinds begin 2017 geeft Uitgeverij SWP het Wetenschappelijk Tijdschrift Autisme (WTA) uit. Dit unieke Nederlandse tijdschrift behandelt onderwerpen die je nooit en te nimmer op andere wijze tegen zou komen in de Amerikaanse vakliteratuur en is geschikt voor een ieder die affiniteit heeft met of interesse heeft in autisme.

Het doel van deze leergang is om u kennis te laten verwerven en gevoelig te maken voor wat autisme in al zijn facetten inhoudt. Hierdoor kunt u direct handelen in de dagelijkse praktijk. De geaccrediteerde leergang start in enkele keren per jaar in Utrecht.

Autisme is de verzamelnaam voor gedragskenmerken die duiden op een kwetsbaarheid op het gebied van sociale interactie, communicatie, flexibiliteit in denken, bewegen en handelen, in de zintuiglijke prikkelverwerking en op het gebied van filteren en integreren van informatie. Daarnaast ervaren mensen met autisme ook vaak problemen met uitvoerend handelen met name op het gebied van plannen en organiseren. Als onderliggende verklaringen voor deze gedragskenmerken worden problemen met theory of mind, executieve functies en gebrek aan centrale coherentie veel genoemd – maar deze zijn niet voor alle mensen met autisme herkenbaar.

De achterstand in de taalontwikkeling en de stijve motoriek die vaak gepaard gaat met ASS zijn symptomen die ouders zelf opmerken. Veel kinderen met ASS komen daarom in eerste instantie bij een logopedist terecht. Met behulp van de methode ‘Meer dan woorden/Hanen®’ leren ouders om de interactie met hun kind te verbeteren, algemeen geaccepteerde manieren van communiceren te bevorderen, sociale aansluiting aan te moedigen en het taalbegrip van hun kind te verbeteren.

Lifehacks voor meiden met autisme is een eigentijds en vlot geschreven boek voor meisjes en meiden met autisme. Het geeft informatie, tips en soms eenvoudige oefeningen voor allerlei thema’s waar deze meisjes in hun (dagelijks) leven tegenaan kunnen lopen: samenwerken, huiswerk maken, roddelen, keuzestress, overprikkeling, ingewikkelde gevoelens, puberteit, kleding, make-up, verliefdheid en seksualiteit.

Het 7e jaarcongres in Coronatijden vindt gewoon plaats op 19 november. Dit keer is Civil Care de samenwerkingspartner om ons te kunnen verdiepen in (keten)samenwerking in de bestrijding van huiselijk geweld en kindermishandeling.

Wereldwijd zijn vele nieuwe inzichten ontstaan op het gebied van autisme, menselijk gedrag en de stresservaringen die hiermee gepaard gaan. Reguliere oude kennis van autisme is niet meer voldoende noch voor ouders, professionals in onderwijs en zorg, noch voor mensen met autisme. Dit boek laat aan de hand van de laatste inzichten op het gebied van stress, emoties en de werking van het brein zien wat mensen met autisme wel helpt.

In de (school)praktijk bestaat grote verwarring over dyslexie. Heeft het een genetische oorzaak, een neurofysiologische of komt het vooral door slecht leesonderwijs? Wetenschappers verschillen hierover sterk van opvatting en belasten daarmee de praktijk. Om over de dyslexie-industrie nog maar te zwijgen.

Mensen met een autismespectrumstoornis (ASS) hebben vaker last van eetproblemen. Wanneer is iemand een moeilijke eter en wanneer heeft iemand een eetstoornis? Wat is het verschil en zijn er ook overlappingen?
In dat kader zou je ook kunnen denken aan Anorexia en ARFID, beiden het selectieve eten genoemd. ARFID is de afkorting van Avoidant/Restrictive Food Intake Disorder of in het Nederlands vermijdende/restrictieve voedselinname stoornis. Bij eetproblemen is het van groot belang het onderliggende probleem, zo niet de juiste diagnose, goed te erkennen en te begrijpen voordat er tot behandeling kan worden overgegaan.

Jonge kinderen (baby’s, dreumes en peuters) die later een autisme spectrum stoornis blijken te hebben, geven vaak al vroeg in hun ontwikkeling signalen af die wijzen op een minder vanzelfsprekende ontwikkeling. Het is belangrijk deze signalen tijdig te herkennen en deze vervolgens op een adequate manier met ouders te bespreken. Zo ontstaat er ruimte om op maat te kunnen doen wat nodig is. Want vroeginterventie op jonge leeftijd blijkt van groot belang; niet alleen voor de ontwikkeling van het jonge kind met autisme (kenmerken), maar ook voor zijn/haar ouders.

Het reguliere onderwijsaanbod is voor kinderen met autisme niet altijd geschikt. Het risico bestaat dat zij uitvallen, en soms lange tijd niet naar school kunnen. De zoektocht naar onderwijs dat wel aansluit bij hun persoonlijke behoeften is vaak lastig. Marieke Stolte, initiatiefnemer en directeur van stichting Linawijs, ondervond dit zelf toen voor haar dochter Lina geen passende oplossing werd gevonden. Vanuit die ervaring begon ze stichting Linawijs. Daar krijgen kinderen met autisme ruimte om op hun eigen tempo te ontwikkelen, op een manier die bij ze past.

... er is geen wetenschappelijk bewijs hiervoor en het is vrijwel zeker niet geschikt voor het behandelen van andere problematische omstandigheden. Dat is de strekking van een nieuw meta-onderzoek door Pim Cuypers c.s. in een wetenschappelijke publicatie in Cognitive Behaviour Therapy.

Deze maand is de licht herziene 2e druk verschenen van Martine Delfos haar korte introductie over autisme.

Spel is onmisbaar in het leven van een kind, net als eten en slapen. Alles wat een kind moet leren - woordenschat, taalvaardigheid, sociale vaardigheden en zelfs hoe je probemen oplost - kan door spel geleerd worden. Maar leren spelen is niet voor alle kinderen gemakkelijk. Voor kinderen met ontwikkelingsproblemen zoals autismespectrumstoornissen (ASS) en andere problemen in de sociale communicatie, is het moeilijk om te kijken naar en te imiteren wat andere mensen doen. Deze kinderen denken van nature niet flexibel en kunnen om die reden moeite hebben met bijvoorbeeld fantasiespel waarin ze een brandweerman zijn.

De afgelopen decennia figureren autisten steeds vaker in films en romans. Vaak gaat het daarbij om mensen met een uitzonderlijk talent. Via deze publieke exposure ontstaat een bijna geïdealiseerd beeld van de autist. In het nieuwe boek van Gerrit Breeuwsma 'Allemaal autistisch' worden de vele aspecten en aannames van autisme op prikkelende wijze tegen het licht gehouden.

Op 10 mei promoveerde Anna Ridderinkhof op ' On Mindfulness and Autism'. Zij onderzoekt daarin of, waarvoor en hoe kinderen met autismespectrumstoornis (ASS) en hun ouders kunnen profiteren van een op mindfulness gebaseerde training. Zo kijkt ze of het beoefenen van mindfulness empathie kan vergroten, en of de effecten afhankelijk zijn van autistische of narcistische trekken.

Recent is er een nieuwe website gelanceerd voor studie en werk voor mensen met autisme. Daar is ook een gratis handleiding te vinden in digitale boekvorm.

Recent publiceerde Annelies Spek c.s. een engelstalig artikel in het Journal of Autism and Developmental Disorders en het artikel is via haar website te lezen.

In Noord Ierland kijkt men met stijgende verbazing naar de explosie aan ASS-diagnoses in de afgelopen vijf jaar, waarbij overigens het eind nog niet in zicht is.

Op 8 februari 2019 promoveerde Rogier Chorus op een proefschrift over zijn vader, de hoogleraar Alfons Chorus, onder andere de man die deel uitmaakte van een onderzoekteam bij het Nijmeegse Paedologisch Instituut in 1936 die met 'de casus' Siem voor het eerst het label autisme met kinderen in verband bracht.